စာၾကည့္တိုက္မရွိေတာ့တဲ့…ရန္ကုန္

ရန္ကုန္ရွိအမ်ဳိးသားစာၾကည့္တုိက္ႀကီးရဲ႕အေျခအေနကုိ က်ေနာ္မွတ္မိသမွ်တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ အမ်ားသိၾကၿပီး ျဖစ္တဲ့အတုိင္း အထက္ဗမာႏုိင္ငံကုိ အဂၤလိပ္မသိမ္းမွီ ၁၈၈၃ ခုႏွစ္မွာ ေအာက္ဗမာျပည္၀န္ရွင္ ေတာ္မင္းႀကီး ဆာခ်ားလ္စ္ဘားနဒ္ (နယ္ခဲ်႕)တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဘားနဒ္အခမဲ့ပိဋကတ္စာၾကည့္တုိက္ကုိ ဗမာျပည္လြတ္လပ္ ေရးရတဲ့ႏွစ္မွာ ရန္ကုန္ျမဴနစ္စပယ္စာၾကည့္တုိက္သေဘာမ်ဳိး ဆက္ခံထိန္သိမ္းခဲ့ရာ ၁၉၇၂ က်မွ အစုိးရကုိ ေပးအပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့မွ ႏုိင္ငံေတာ္စာၾကည့္ တုိက္သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ဂ်ဳဗလီေဟာကုိေရႊ႕ခဲ့ေစပါတယ္။ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းတဲ့ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ ပန္းဆုိးတန္းတုိက္အ မွတ္ ၁၆၆။ ဒုတိယထပ္နဲ႔တတိယထပ္ကုိပုိ႔ၿပီးပိတ္ထားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၅ ခုႏွစ္ကုန္ခါနီးက်မွ ျပန္ဖြင့္ပါတယ္။ ျမဴမီစပယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာဖြင့္တာပါ။ ၁၉၇၄ က်မွ ကမ္းနားလမ္း ေျခာက္ထပ္႐ုံးကုိေျပာင္းၿပီး ျပန္ဖြင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ေနရာအမ်ဳိးမ်ဳိး ၈ ႀကိမ္ေျပာင္းၿပီးပါၿပီ။
ခုလက္ရွိအမ်ဳိးသားစာၾကည့္တုိက္ႀကီးဟာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကစၿပီ း တာေမြသုသာန္ေဟာင္းႀကီးထဲမွာ စတင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၀ ဧကေလာက္က်ယ္ပါတယ္။ အထပ္ ၈ ထပ္ရွိပါတယ္။ သခၤ်ဳိင္းထဲမွာ ရွိေပမယ့္ ခမ္းနားပါတယ္။ ၂ ႏွစ္နဲ႕အၿပီးေဆာက္မယ္ဆုိေပမဲ့ က်ေနာ္ျပည္ပကုိထြက္လာတဲ့ ၂၀၀၂ ႏုိ၀င္ဘာထိ မၿပီးေသး ပါဘူး။ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ၾကာသြားတယ္ထင္ပါတယ္။
မၿပီေသးေပမယ့္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကစၿပီးေရႊ႕ပါတယ္။ ေပပုရပုိက္ေတြကုိ အဖုိးအခယူၿပီး ငွားဖုိ႕ဆုိထင္ပါရဲ႕။ ဗိုလ္ တေထာင္ေကာလိပ္ကုိေရႊ႕လုိက္ေသးတယ္လုိ႕ ၾကားရပါတယ္။ ဆာလာအိပ္ေတြနဲ႕ ၈ ခါေရႊ႕၊ ၈ ခါက်ဳိးပဲ့မွာပါပဲ။ က်ေနာ္ထြက္လာၿပီး ျမန္မာတုိင္းသတင္းစာမွာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ေဖၚျပတဲ့စာရင္းအရ စာနယ္ဇင္း ၆.၅ သိန္းခန္႔ စာနက္စာအုပ္ ၁.၈ သိန္းေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႕ေဖၚျပပါတယ္။
အခုအခါ ေရႊ႕ေျပာင္းၿပီးလုိ႕မွအသားမက်ခင္ ဒီအေဆာက္အအုံႀကီးကုိ ေလလံပစ္ၿပီးေရာင္းစားေတာ့မလုိ႕ ေၾကညာလုိက္ေတာ့ အရပ္ရပ္ေနျပည္ေတာ္ၾကားလုိ႔မေတာ္ျဖစ္ၿပီး သုေတသီပညာတတ္ေလာကမွာ အေတာ္ တုန္လွုပ္သြားခဲ့ရပါတယ္။ သုေတသီေတြက ၀ုိင္းၿပီးမေရႊ႕ေအာင္ ပန္းၾကားဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။
တကယ္ဆုိရင္ အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တုိက္ဆုိတာ အမ်ဳိးသားစာေပကုိသိမ္း ဆည္းထားရာေနရာျဖစ္ၿပီး၊ သုေတသီ သုံးစြဲသူေတြနဲ႔ နီးကပ္လြယ္ကူတဲ့ေနရာမွာရွိရပါမယ္။ အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တုိက္စာမ်ဳိးအစား ျပည္သူ႕စာၾကည့္ တုိက္ေတြဟာ တုိင္းနဲ႕ျပည္နယ္တုိင္းမွာရွိပါတယ္။ မႏၱေလး၊ ေမာ္လၿမဳိင္စတဲ့ တုိင္းနဲ႕ျပည္နယ္ ၿမဳိ႕ေတာ္ေတြ မွာရွိပါတယ္။ ဒါကုိ ရန္ကုန္တုိင္းစာၾကည့္တုိက္အျဖစ္နာမည္ေျပာင္းၿပီး ၾကပ္ေျပးမွာ စာၾကည့္တုိက္အသစ္ တည္ ေဆာက္ဖြင့္လွစ္ထားရွိၿပီး အထူးလုိအပ္တဲ့စာအုပ္ေတြကုိ အသစ္ကူးယူထားရွိသင့္ပါတယ္၊
လြတ္လပ္ေရးရတာ ႏွစ္ ၆၀ ၾကာမွ ကုိယ္ပုိင္အေဆာက္အအုံနဲ႔ထားခြင့္ရတဲ့ စာၾကည့္တုိက္ႀကီးမွာ ေငြသုံးဘတ္ဂ်က္နည္းလုိ႕ ႏုိင္ငံျခားစာအုပ္သစ္ေတြမ၀ယ္ႏုိင္ပါဘူး။ စာအုပ္ခ်င္းဖလွယ္တာပဲရွိပါတယ္။ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္၊ စစ္ေလယာဥ္၊ စစ္ကားေတြပဲ၀ယ္ေနရတာကုိး..။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္လုံးမွာ ၅ ေသာင္းပဲရၿပီး တုိးေတာင္းလုိ႔ ခုႏွစ္ေသာင္းပဲရခဲ့ပါတယ္။ ၀န္ထမ္းက ေန႕စားေပးဆန္ ၁၂ ျပည္နဲ႔ခန္႔ထားသူေတြပါမွ ၂၅ ေယာက္ ေလာက္ပဲရွိခဲ့တာပါ။ ၀န္ထမ္းမေလာက္လုိ႔ အမ်ဳိးသား စာစုစာရင္း အျပည့္အစုံမလုပ္ႏုိင္ခဲ့တာဟာလဲ ကမၻအံ့ဖြယ္ပါပဲ။ ဘန္ေကာက္က အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တုိက္မွာ ပင္မစာၾကည့္ တုိက္အေဆာက္အအုံမွာပဲ ၀န္ထမ္း ၁၂၅ ေယာက္ေလာက္ရွိပါတယ္။ စာအုပ္ဆုိင္ေတြမွာေတာင္ ကေလးစာ ဖတ္ခန္းရွိေပမယ့္ ဗမာျပည္မွာ ကေလးစာၾကည့္ခန္း၊ ကေလးစာၾကည့္ တုိက္မရွိပါဘူး။ သူမ်ားႏုိင္ငံေရာက္ဗမာလူငယ္ေတြက ကေလးစာအုပ္ဟာင္းေတြလွဴေတာ့ ‘သူေတာင္းစားႏုိင္ငံမဟုတ္ဘူး...‘ ဆုိၿပီး ဗုိလ္ခင္ညႊန္႔ကျငင္းပယ္ခဲ့ဘူးပါတယ္၊ ဒီမုိကေရစီေခတ္က ရန္ကုန္မွာ ‘ျပည္သူ႔စာအုပ္တုိက္‘ေခၚ အမ်ား သုံးစာၾကည့္တုိက္ရွစ္တုိက္ရွိခဲ့သတဲ့။ ခုရွိတဲ့ ‘စာေပဗိမာန္စာၾကည့္တုိက္‘နဲ႔‘ဂႏၵီစာၾကည့္တုိက္‘တုိ႔ဟာ အသက္မ၀င္ေတာ့သေလာက္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ပုဂၢလိကစာအုပ္အဌား ဆုိင္ေလးေတြ ေပၚေပါက္လာရတာကလည္း ကမၻာ႔ အံ့ဖြယ္ပါပဲ၊ ႏုိင္ျခားသားေက်ာင္းသားတဦးက ထူးဆန္းလုိ႔ အေသအခ်ာၾကည့္ၿပီး စာတမ္းေရးဖူးပါတယ္။ စာၾကည့္တုိက္မရွိလုိ႔ ဒီလုိျဖစ္ရတယ္ဆုိေတာ့ အံ့ၾသသြားရေလရဲ႕။
ႏုိင္ငံျခားကလွဴတဲ့စာအုပ္ျငင္းပယ္ခံရဖူးေပမယ့္၊ ျပည္တြင္းစာအုပ္ဆုိင္ေတြက စာအုပ္ေဟာင္းေတြကုိေတာ့ အလွဴခံၿပီး ‘ေက်းလက္စာၾကည့္တုိက္‘၊ ‘ရပ္ကြက္စာၾကည့္တုိက္‘ကေလးေတြမွာ ဖြင့္ခုိင္းေနတယ္လုိ႕ ၾကားရပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၀မ္းသာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္လႈပ္ရွားခြင့္မရွိပါဘူး။ ႀကံ့ဖြံ႕နဲ႕ စြမ္းအားရွင္အစိတ္သား(တမတ္သား)ပါ၀င္ၿပီး၊ ႏုိင္ငံေရးမပါေအာင္ ႀကီးၾကပ္ေနတယ္လုိ႔ၾကားရေတာ့ စိတ္မ ေကာင္းပါဘူး။
က်ေနာ္တုိ႔ေက်ာင္းသားဘ၀က မႏၱေလးလမ္းမတေလွ်ာက္မွာ စာဖတ္ခန္းေလးေတြ မွဳိလုိ ေပါက္ေနပါတယ္။ အနည္းဆုံးေတာ့ သတင္းစာမ်ဳိးစုံၾကည့္လုိ႔ရပါတယ္၊ နတ္ႏြယ္တုိ႔၊ ေမာင္မုိးသူတုိ႔လုိ စာေပသမားေတြဟာ မႏၱေလးဒီဒီဟုိဟုိစာၾကည့္တုိက္ေတြက ေမြးထုတ္လုိက္ခဲ့တာပါတဲ့၊ က်ေနာ္တုိ႔ဆုိရင္ မႏၱေလးမီးရထား ရပ္ကြက္စာၾကည့္တုိက္နဲ႔ႀကီးျပင္းလာခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ရြာ၊ တင္မုိးတုိ႔ရြာေတြမွာလည္း စာၾကည့္တုိက္ ကေလးေတြ ရွိပါတယ္။
ေက်းလက္စာၾကည့္တုိက္ကေလးေတြက ‘အာရွ’လူငယ္ကေလးေတြေပၚ ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ဖက္စစ္ေတာ္လွန္းေရးသားေကာင္းေလးေတြအျဖစ္ ႀကီးျပင္းထြန္းကားလာခဲ့ပါတယ္။ ‘စာၾကည့္တုိက္ေတြဖြင့္လုိက္တာဟာ ေထာင္တံခါးေတြ ပိတ္တာနဲ႕အတူတူပဲ...‘ လုိ႕ ငယ္ငယ္က မွတ္ခ့ဲရဖူးပါတယ္။ ခုေတာ့ ေထာင္ေတြပဲထပ္တုိးလာၿပီး စာၾကည့္တုိက္ေတြကပိတ္ကုန္ပါတယ္။ တုိင္းျပည္ရဲ႕အနာဂတ္ကုိ ဒါတခုနဲ႕ပဲ တြက္လုိ႕ရေနပါၿပီ။
ၿမဳိ႕လယ္ကဂ်ဳပလီေဟာလုိ သမိုင္း၀င္အေဆာက္အအုံ၊ စာၾကည့္တုိက္ျပတုိက္ေဟာင္းေနရာဖ်က္ၿပီး စစ္သမုိင္း ျပတုိက္ေဆာက္သတဲ့၊ သမုိင္း၀င္အတြင္း၀န္႐ုံးကုိလဲ ေရာင္းစားေတာ့မတဲ့...။ဘနဖူးသုိက္တူးရက္ေလျခင္း။ ေနာင္တစ္ေခတ္ရဲ႕စစ္သည္ေတာ္ေတြဟာ စစ္တန္းလ်ားေတြေရာင္းပစ္ ၾကပါစုိ႔...
အက်ဥ္းေထာင္၊ အခ်ဳပ္ခန္းေတြ ေရာင္းပစ္က်ပါစုိ႔...ပုဂံေခတ္ပိဋကတ္တုိက္အစဥ္အလာကုိ ျပန္လည္ထူေထာင္ၾကပါစုိ႕...ေမာင္စြမ္းရည္(၂၀၀၈၊ ဇန္န၀ါရီ)

Posted in: ေမာင္စြမ္းရည္ေဆာင္းပါးမ်ား(Maung Swan Yee Article)